De vijf elementen
Een belangrijk principe in de Traditionele Chinese Geneeskunde (TCG) is de leer van de vijf elementen. Ook hierbij is het uitgangspunt dat alles in beweging is en elkaar beïnvloedt. Dat is terug te zien in het ritme van dag en nacht, van de seizoenen en het functioneren van de mens. Volgens het traditionele Chinese denken zijn er vijf seizoenen. Het vijfde seizoen is wat wij de nazomer noemen. Elk seizoen is verbonden met een element. De elementen zijn Hout, Vuur, Aarde, Metaal en Water. De verbinding tussen de seizoenen en de elementen is als volgt:
- De lente hoort bij Hout
Is Yang: de natuur wordt wakker, de energie is naar buiten gericht. - De zomer hoort bij het Vuurelement
Is Yang: de natuur staat in volle bloei, explosieve energie. - De nazomer is verbonden met Aarde
Is zowel Yin als Yang: de oogsttijd; de natuur beleeft een laatste bloeitijd maar bereidt zich ook voor op de inkeer van de herfst, balancerende energie. - De herfst hoort bij Metaal
Is Yin: de natuur keert naar binnen, de energie is naar binnen gericht. - De winter tenslotte is verbonden met Water
Is Yin: de natuur is in rust, geconcentreerde energie.
Organen
Behalve met de seizoenen corresponderen de elementen ook met de organen in het lichaam.
Hebt u het Hart op de tong?
Of misschien hebt u iets op uw Lever?
Kunt u vol Vuur ergens over praten?
Deze Nederlandse uitdrukkingen lijken rechtstreeks ontleend te zijn aan de Chinese elementenleer. Hoe passen de organen nu in de elementenleer? Een voorbeeld: iemand met een ochtendhumeur komt ’s ochtends moeizaam op gang en is dan snel prikkelbaar. De energie van de ochtend hoort bij het element Hout. De emotie die bij Hout hoort, is boosheid. Het orgaan dat daarbij hoort is de Lever. Door de energie van de Lever te stimuleren herstelt het evenwicht en neemt de levensenergie toe. Het ochtendhumeur verdwijnt omdat het opstaan geen moeite meer kost. De kans is groot dat daardoor de kijk op het leven ook blijmoediger wordt. Binnen de Traditionele Chinese Geneeskunde is de Lever een belangrijk orgaan omdat hij het stromen en verspreiden van de levensenergie regelt. Hij is verantwoordelijk voor de planning en organisatie in het lichaam. Verstoringen van de leverenergie hebben een grote invloed op ons leven. Immers, emoties als woede en irritatie verminderen danig onze levensvreugde. Daarom zal de acupuncturist altijd met aandacht het functioneren van de Lever onderzoeken.
Evenwicht
Elke verandering van de natuurlijke cyclus binnen of buiten het lichaam roept een reactie op. Die reactie is bedoeld om het evenwicht te herstellen. Verschijnselen als voorjaarsmoeheid en winterdepressie zijn het gevolg van verstoringen in de natuurlijke cyclus. De vijf elementen zien we ook terug in emoties, smaken, kleuren, klimaten, enzovoort. Het inzicht in deze samenhang is de basis van waaruit de acupuncturist werkt.